Beschrijving

Hoza werd in 1938 opgericht door Jos van der Horst in Zaandam. De eerste artikelen bestonden uit speelgoed en nijverheidsproducten. Na de Tweede Wereldoorlog schakelde het bedrijf als eerste fabriek in Nederland over op de productie van pallets. Met als gevolg dat het werk in de jaren vijftig moest worden uitbesteed aan de Strafgevangenis in Hoorn. In 1956 vestigde Hoza zich definitief in Scheemda. In het begin van de jaren zestig werden de eerste rolcontainers voor de zuivel- en voedingsmiddelenindustrie geproduceerd. Het familiebedrijf werd in 1990 verkocht. Ruim 25 jaar later is Hoza nog altijd een begrip op het gebied van rolcontainers. Op dit moment rijden er door half Europa wel ‘karretjes’ rond die afkomstig zijn uit Oost-Groningen.

Frans ten Horn legde het unieke verhaal over Hoza vast. Deze geschiedschrijving is voor een belangrijk deel gebaseerd op het bewaard gebleven bedrijfsarchief. De schrijver kwam er tijdens de inventarisatie van de papieren al snel achter dat heel veel documenten parallel liepen aan tal van bekend gebleven lokale, nationale en internationale gebeurtenissen. Aan de hand van het archief beschrijft hij de geschiedenis van bijna tachtig jaar Hoza.

Herinneringen aan diverse tijdsmarkeringen en onderwerpen. Eerst de crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw, een zaak van vallen en opstaan. In 1939 stond Jos van der Horst op het punt om met zijn gezin naar Californië te emigreren, maar dit plan ging op het laatste moment niet door omdat het passagiersschip de Simon Bolivar in de Theems op een zeemijn liep. Hij vond de overtocht veel te gevaarlijk en besloot daarom een doorstart te maken met Hoza.

De eerste poppenmeubeltjes van Hoza (1938-1942) waren voor die tijd hypermodern: logisch, want ze waren geïnspireerd op kunststroming De Stijl. Daarna de Tweede Wereldoorlog. Verhalen over de gaarkeuken, Jodenvervolging, onderduikers, Hongerwinter en bevrijding. Het eerste speelgoed van Hoza van na de oorlog werd gemaakt van voedselkisten die Nederland had gekregen van de geallieerden. Toen de jaren van opbouw en het begin van het televisietijdperk. Het verkoopsucces van de boxpallets van Hoza liep in die tijd parallel met de opkomst van de tv. In de boxpallets werden namelijk de beeldbuizen van Philips vervoerd. Met als gevolg dat het werk al snel moest worden uitbesteed aan de Strafgevangenis in Hoorn. Hier werkten in de beginjaren landlopers en criminelen (waaronder roemruchte figuren als Pietje onder ’t Zeil en Pistolen Paultje) en later de langgestrafte oorlogsmisdadigers. Daarna Scheemda. In de jaren zestig maakte de kleine kruidenier langzaamaan plaats voor de grote supermarkt: Hoza was als producent van logistieke middelen nauw betrokken bij deze schaalvergroting. De eerste rolcontainers werden bijvoorbeeld verkocht aan bedrijven als Spar, Jamin, Vroom & Dreesmann, Simon de Wit, Fred van der Werff, Etos en Kanis & Gunnik.

Eind jaren zestig, begin zeventig volgden er stakingen onder leiding van de communisten in Oost-Groningen, tegen onder meer vermeende werkloosheid. Vermeend, want uit het archief van Hoza blijkt dat verschillende bedrijven in dit gebied een chronisch gebrek hadden aan personeel. Door dit gebrek kwamen de eerste gastarbeiders naar Scheemda.

Midden jaren zeventig begon de oliecrisis en de fusiegolf van veel bedrijven. Toen volgde het begin van het computertijdperk in de jaren tachtig en tot slot de concurrentieslag met lagelonenlanden in het nieuwe millennium. Op dit moment zijn de belangrijkste klanten van Hoza onder andere Flora Holland en diverse postbedrijven in Europa. Deze en nog veel meer onderwerpen komen aan bod in dit rijk geïllustreerde boek.

ISBN: 9789052945972